Rząd zaciska pasa. Przyszły rok bez funduszu nagród dla mundurowych?
“W roku 2021, co do zasady, proponuje się nie tworzenie oddzielnego, wynikającego z poszczególnych przepisów branżowych funduszu nagród” – czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021, która pod koniec sierpnia skierowana została do konsultacji publicznych. Jeśli przepisy te wejdą w życie, oddzielne fundusze nagród w przyszłym roku nie powstaną w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Celno-Skarbowej, Służbie Więziennej i wojsku. Nie oznacza to wprawdzie wprost, że mundurowi w ogóle nie mogą liczyć na nagrody, jednak te przyznawane będą “w ramach posiadanych (przez formacje – przyp. red.) środków na uposażenia”.
Zgodnie z projektem ustawy okołobudżetowej na przyszły rok, fundusze nagród nie powstaną w żadnej służbie mundurowej oraz wojsku. Jak czytamy w uzasadnieniu, “działanie takie pozwoli na zmniejszenie w 2021 roku wydatków osobowych w jednostkach sektora finansów publicznych, przy równoczesnym utrzymaniu funduszu wynagrodzeń oraz kadr niezbędnych do realizacji ustawowych zadań”. Czy mundurowi mogą w takim razie liczyć w przyszłym roku na jakiekolwiek nagrody?
Jednocześnie w miejsce funduszy nagród, proponuje się stworzenie możliwości przyznania nagród za szczególne osiągnięcia czy zachowania (określone w specyfikach poszczególnych służb) ze środków będących w dyspozycji kierowników jednostek, w funduszu wynagrodzeń a nie wydatkowanych z przyczyn obiektywnych (przybywanie na zwolnieniach, urlopach wychowawczych czy nieobsadzenia etatów w wyniku procedury naboru).
W Policji, nagrody finansowe otrzymać będzie można “za wzorowe wykonywanie zadań służbowych, wykazywane w służbie męstwo i inicjatywę oraz pełnienie służby w trudnych warunkach” oraz “za wykonywanie zadań służbowych w zastępstwie policjantów przebywających na zwolnieniach lekarskich”. Warto dodać, że do tej pory środki niewypłacone funkcjonariuszowi przebywającemu na L-4 zasilały właśnie fundusz nagród. Ponieważ ten jednak w przyszłym roku ma nie powstać, będą one stanowiły swoistą oszczędność w ramach środków przeznaczanych na uposażenia. Sytuacja ta jest analogiczna we wszystkich formacjach mundurowych.
W Straży Granicznej oprócz sytuacji zastępowania funkcjonariuszy przebywających na L-4, mundurowi będą mogli liczyć na nagrody za “wzorowe wykonywanie zadań służbowych, w szczególności za dokonanie czynu świadczącego o odwadze funkcjonariusza oraz za służbę w trudnych warunkach wymagającą znacznego nakładu pracy, a także za przejawianie szczególnej inicjatywy w służbie”. Niemal identycznie sytuacja wygląda w SOP i PSP. Tam także, poza nagrodami za “zastępstwo”, będzie można otrzymać wyróżnienie finansowe za “uzyskiwanie znaczących wyników w służbie, wykonywanie zadań służbowych w szczególnie trudnych warunkach lub wymagających znacznego nakładu pracy, zaangażowania i odpowiedzialności, a także w razie dokonania czynu świadczącego o wyjątkowej odwadze funkcjonariusza” – w SOP, oraz “za wzorowe wykonywanie zadań służbowych, szczególne osiągnięcia w służbie, realizowanie zadań w szczególnie trudnych warunkach lub wymagających znacznego nakładu pracy” – w PSP.
W 2021 roku fundusz nagród nie powstanie też w Krajowej Administracji Skarbowej. Funkcjonariuszom Służby Celno-Skarbowej – podobnie jak w przypadku służb podległych MSWiA – nagroda za “szczególne osiągnięcia w Służbie Celno-Skarbowej, w szczególności za wzorowe wykonywanie obowiązków, przejawianie inicjatywy, doskonalenie kwalifikacji zawodowych” oraz “za wykonywanie zadań służbowych w zastępstwie funkcjonariuszy przebywających na zwolnieniach lekarskich” może zostać przyznana, ale pieniądze pochodzić będą ze środków przeznaczonych na uposażenia. Analogicznie sprawa wygląda w przypadku Służby Więziennej. Również tam ze środków na uposażenia, wypłacane będą nagrody “za wzorowe wykonywanie obowiązków, przejawianie inicjatywy w służbie i doskonalenie kwalifikacji zawodowych” oraz za zastępowanie mundurowego przebywającego na L-4.
Jak wynika z projektu, fundusz nagród nie zostanie w przyszłym roku powołany także w wojsku. Żołnierzowi będzie można przyznać nagrodę uznaniową “w szczególności w związku z przejawianiem inicjatywy w służbie albo wykonywaniem zadań służbowych wymagających szczególnie dużego nakładu pracy, w tym poza określonym czasem służby, w skróconych terminach lub warunkach szczególnie utrudnionych” a także nagrodę za “wykonywanie zadań służbowych o wysokiej odpowiedzialności albo zadań wykraczających poza zwykłe obowiązki służbowe” oraz za zastępowanie żołnierza przebywającego na zwolnieniu lekarskim, jednak wszystko w ramach środków na uposażenia.
Zgodnie z projektem przyszłorocznej ustawy okołobudżetowej, nagrody o których mowa, przyznawane będą “w ramach posiadanych środków na uposażenia” a nie osobnego funduszu nagród, który – zgodnie z założeniem – nie powstanie.
Co takie zmiany mogą oznaczać dla funkcjonariuszy? Po pierwsze, w przyszłym roku nagród może być mniej. Wynikać to może przede wszystkim z faktu, że fundusz nagród stanowiły środki dodatkowe, a zgodnie z projektem przyszłorocznej ustawy okołobudżetowej nagrody będą wypłacane w ramach pieniędzy przewidzianych na uposażenia. Mniejsza liczba nagród (lub ich niższy wymiar) będzie więc pochodną tego, ile dysponentom budżetów uda się zaoszczędzić w ramach środków przewidzianych na uposażenia (np. zwolnienia lekarskie czy urlopy wychowawcze). Nagrody mogą także zależeć od liczby wakatów w poszczególnych formacjach, na które co do zasady, każda służba otrzymuje przecież finansowe “pokrycie”. Zaproponowane zmiany nie oznaczają wprawdzie, że przyznanie nagrody funkcjonariuszowi będzie niemożliwe, jednak biorąc pod uwagę konstrukcję przepisów i źródło finansowania, ich wręczanie może rodzić konieczność znacznie bardziej skrupulatnej niż do tej pory analizy tego, czy daną formację stać na finansowe wyróżnienie. Likwidacja funduszy nagród pokazuje też dość jasno, że rząd szuka oszczędności, a zestawiając to z projektem przyszłorocznego budżetu, w którym budżety niemal wszystkich formacji mundurowych mają zostać zmniejszone, widać że polityka zaciskania budżetowego pasa jest działaniem skoordynowanym. Przepisy projektu ustawy okołobudżetowej zakładają bowiem nie tworzenie funduszu nagród, nie tylko w służbach mundurowych, ale też w innych “jednostkach sektora finansów publicznych”.
