Służby mundurowe u progu zmian. Superustawa z prezydenckim podpisem
Prezydent Andrzej Duda 25 sierpnia podpisał ustawę o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw – poinformowała Kancelaria Prezydenta. Nic więc nie stoi już na drodze do zmian, jakie niebawem zajdą w służbach mundurowych. Wraz z ustawą w porządku prawnym znajdzie się m.in. specjalny, przedemerytalny dodatek motywacyjny, którego wprowadzenie jest jednym z flagowych pomysłów obecnego kierownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jak wielokrotnie przekonywał wiceszef resortu, dodatkowa motywacja do pozostania w służbie najbardziej doświadczonych mundurowych ma na celu m.in. walkę z wakatami. Teraz, by ustawa mogła wejść w życie, musi zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw. To jednak wydaje się czystą formalnością.
Choć trudno było sobie wyobrazić by prezydent Andrzej Duda ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych mógł nie podpisać, na zatwierdzenie dokumentu przez głowę państwa musieliśmy poczekać 11 dni. Sejm nad poprawkami Senatu głosował 14 sierpnia i zapewne niedługo potem ustawa została przesłana do Kancelarii Prezydenta. Decyzja głowy państwa to przedostatni krok przed tym, jak nowe rozwiązania staną się oficjalnie obowiązującym prawem. Przedostatni, choć biorąc pod uwagę proces podejmowania decyzji ostatni, bowiem teraz ustawę czeka już tylko publikacja w Dzienniku Ustaw, a to czynność techniczna. Ustawa ma wejść w życie 1 października.
Dodatek i nie tylko
Obszerny pakiet zmian jakie zostały zaproponowane przez MSWiA dotyczy Policji, straży pożarnej, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa i Służby Więziennej. Jednym z głównym celów nowych przepisów jest wprowadzenie dodatku motywacyjnego dla funkcjonariuszy po 25 i 28,5 latach służby. Chodzi o kwoty 1500 i 2500 złotych brutto, które na konta mundurowych trafiać będą co miesiąc, jeśli ci zdecydują się pozostać w służbie. Zdaniem MSWiA rozwiązanie to pozwoli zatrzymać w służbach mundurowych najbardziej doświadczonych funkcjonariuszy, co z kolei wpłynąć ma na poprawę sytuacji kadrowej. System ma się też samofinansować, choć jak podkreślał wiceszef MSWiA Maciej Wąsik, jest to pewien eksperyment. Czy skuteczny, dowiemy się zapewne za parę miesięcy.
Mimo wielu starań przedstawicieli związków zawodowych działających w KAS, dodatkiem nie zostali objęci mundurowi ze Służby Celno-Skarbowej. I choć Maciej Wąsik przekonywał, że będzie “pierwszą osobą, która upomni się o Służbę Celno-Skarbową i pozostałe służby, jeśli tylko model zaproponowany w ustawie się sprawdzi”, to trudno dziś wyrokować, kiedy i czy okoliczności pozwolą na rozszerzenie przepisów o SCS.
Co jeszcze znajdziemy w podpisanej przez prezydenta ustawie? Wśród szeregu mniejszych i większych zmian w wielu aktach prawnych, superustawa reguluje m.in. oczekiwaną przez wielu mundurowych kwestię wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Przepisy, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzają przelicznik 1/21 miesięcznego uposażenia za jeden dzień urlopu, a nie 1/30 – tak jak było to dotychczas. MSWiA rozszerza też ochroną prawną funkcjonariuszy. Teraz będzie im przysługiwać zwrot kosztów poniesionych na ochronę prawną, jeżeli postępowanie karne prowadzone w związku z wykonywaniem przez nich czynności służbowych zakończy się wyrokiem uniewinniającym lub zostanie umorzone. Ujednolicono także przepisy dotyczące wyżywienia formacji mundurowych. Szczegółowo określono warunki otrzymywania tzw. wyżywienia w naturze oraz wprowadzono możliwość przyznawania świadczenia pieniężnego w zamian za nie.
Zmian doczekali się też strażacy ochotnicy. Nowe regulacje znacząco obniżają koszty dopuszczenia do akcji ratowniczych używanych strażackich samochodów sprowadzanych z zagranicy. Pojazdy te nie będą poddane już obowiązkowi uzyskania świadectwa dopuszczenia, lecz opinii technicznej jako mniej sformalizowanej procedurze potwierdzenia spełnienia przez pojazd wymagań dla pojazdów używanych do celów specjalnych, a konkretnie do celów ochrony przeciwpożarowej. Ustawa wprowadza również nowe zasady prowadzenia postępowań dyscyplinarnych w Policji, Straży Granicznej i Służby Ochrony Państwa. Znikną także niekorzystne dla byłych policjantów i strażaków przepisy dotyczące zaliczania do okresu zatrudnienia czasu jaki spędzili oni w służbie. Byłym policjantom i strażakom po odejściu ze służby, przy zawieraniu umowy o nową pracę, do okresu zatrudnienia nie był zaliczany okres służby – jeżeli podjęli pracę po upływie roku od zwolnienia z niej. Nowe przepisy eliminują z ustaw kryterium roku, tak więc okres służby liczył się będzie do stażu pracy podjętej po odejściu z formacji, bez względu na moment jej podjęcia.
Na ocenę skuteczności wprowadzonych rozwiązań przyjdzie jeszcze czas i zapewne dokonywać jej będą zarówno sami mundurowi, jak i pomysłodawcy zmian. Najuważniej obserwowana będzie z pewnością kwestia wpływu dodatku przedemerytalnego na mundurowe wakaty i co ważniejsze na budżet. Eksperyment już za chwilę wystartuje, a jego efekty – biorąc pod uwagę wstępne deklaracje wiceszefa MSWiA dotyczące możliwego poszerzenia katalogu o pozostałe służby mundurowe, służby specjalne a nawet wojsko – będą decydowały o przyszłości dziesiątek tysięcy mundurowych, którzy dziś przepisami ustawy nie są objęci.
