WNIOSEK RADY FEDERACJI ZWIAZKÓW ZAWODOWYCH SŁUŻB MUNDUROWYCH
w sprawie dialogu społecznego z kierownictwem resortów do spraw wewnętrznych i administracji, sprawiedliwości oraz obrony narodowej

Działając w interesie funkcjonariuszy służb mundurowych, na podst. art. 221 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2016, poz. 23, 868, 996, 1579), zwracamy się z wnioskiem o utworzenie przy Radzie Ministrów Forum Dialogu Społecznego do Spraw Służb Mundurowych i włączenie tego podmiotu do grona instytucji dialogu społecznego w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. 2015, poz. 1240).

UZASADNIENIE

Truizmem byłoby stwierdzenie, jak ważną rolę w państwie odgrywają służby mundurowe – Policja, Państwowa Straż Pożarna, Straż Graniczna, Służba Więzienna i Wojsko – i jak wiele zależy od sprawnego działania tych instytucji. Tym, co je odróżnia od tzw. cywilnych instytucji państwowych i samorządowych, to zadania. Charakter tych zadań warunkuje z kolei to, co funkcjonariusze nazywają specyfiką służby, czyli przede wszystkim specjalnymi wymaganiami pod adresem osób, które te zadania realizują: wyjątkową dyspozycyjnością, umiejętnością podejmowania uzasadnionego ryzyka, odpornością na różnego rodzaju zagrożenia i w razie konieczności gotowością do poświęcenia tego, co dla każdego człowieka najcenniejsze – własnego życia. Wyjątkowość służb mundurowych, wyjątkowość zadań i wyjątkowość funkcjonariuszy tworzących te instytucje decydują więc o charakterze problemów, jakie pojawiają się w tym specyficznym środowisku. W żywotnym interesie społeczeństwa polskiego, a zatem w interesie organów państwa, leży usprawnianie systemu pozwalającego na szybkie i skuteczne rozwiazywanie tych problemów. Można to zrobić tylko w gronie podmiotów rozumiejących złożoność procesów zachodzących w służbach mundurowych i posiadających odpowiednie kompetencje decyzyjne. Udział cywilnych organizacji społecznych, nie zorientowanych w tej materii, nie przyniósł i z pewnością nie przyniesie rezultatów, na które z coraz większym zniecierpliwieniem czekają polscy funkcjonariusze.
Podmiotami, które w sposób kompetentny mogłyby się tym zająć są szefowie właściwych resortów, przedstawiciel prezydenta RP (ze względu na zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi) oraz związki zawodowe reprezentujące funkcjonariuszy służb mundurowych. Podmiot pod nazwą „Forum Dialogu Społecznego do Spraw Służb Mundurowych przy Radzie Ministrów” mógłby powiększyć grono istniejących instytucji dialogu społecznego, stanowiąc branżowe uzupełnienie tego, czym zajmuje się Rada Dialogu Społecznego.
Przykładem uzasadniającym powołanie właśnie takiego podmiotu może być Forum Dialogu Społecznego przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji (zarządzenie Nr 16 MSWiA z dnia 8 kwietnia 2016 r., Dz. Urz. MSWiA z 15.04.2016 r., poz. 17). Jednakże ta instytucja z dwóch podstawowych powodów nie spełnia swojej funkcji, w związku z czym jej działalność przez Federację Związków Zawodowych Służb Mundurowych oceniana jest negatywnie. O nieprzydatności Forum działającego przy MSWiA świadczy po pierwsze to, że nie jest podmiotem reprezentatywnym z punktu widzenia interesów całego środowiska służb mundurowych, czyli wspólnoty opierającej się m.in. na podobnym charakterze zadań, na podobnej pragmatyce służby i korzystającej z jednolitego systemu zaopatrzeniowego. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nadzoruje bowiem Policję, Państwową Straż Pożarną i Straż Graniczną, natomiast Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych reprezentuje ponadto interesy funkcjonariuszy Służby Więziennej i żołnierzy. Po drugie, w świetle zacytowanego wyżej zarządzenia, status związków zawodowych działających w ramach Forum Dialogu Społecznego przy MSWiA został sprowadzony do roli „gościa”. W § 3 ust. 1, określającym skład Forum, związków zawodowych w ogóle się nie wymienia. Ujmuje się je w ust. 2, nadając im status „uczestnika na zaproszenie”, jednak bez wskazania, kto ma być tym zapraszającym i w jakim trybie owo zaproszenie ma być kierowane.
To dość osobliwe, że w dialogu społecznym podmioty reprezentujące interesy społeczne określonej grupy zawodowej, zamiast pozycji partnera zostały sprowadzone do roli gościa. Trudno się temu dziwić skoro ideę powołania Forum Dialogu Społecznego w resorcie spraw wewnętrznych wymyślono w poprzedniej kadencji parlamentu. Konkretnie powołała je ówczesna Minister Spraw Wewnętrznych Pani Teresa Piotrowska, bynajmniej nie po to, by prowadzić dialog społeczny, ale po to by go pozorować. Pan Minister Błaszczak ten pomysł niestety przejął, dokonując drobnych zmian wynikających w zasadzie ze zmiany nazwy resortu.
O tym, że Forum Dialogu Społecznego przy MSWiA dialog społeczny jedynie pozoruje świadczy kilka jeszcze innych przykładów. Miedzy innymi ogromna liczba uczestników, częstotliwość posiedzeń, brak uprawnień przewidzianych dla związków zawodowych, umożliwiający m.in. zwoływanie posiedzeń w sprawach nie cierpiących zwłoki.
O zasadności istnienia danej instytucji świadczy najlepiej jej skuteczność. W tej kategorii Forum działające przy MSWiA wypada niestety fatalnie. Wnioski, założenia i projekty wypracowywane przez komisje problemowe grzęzną z reguły w szufladach, nie przekładając się na konkretne działania ze strony Ministerstwa lub Rządu. Teoretycznie raz na kwartał odbywa się posiedzenie, podczas którego uczestnicy wysłuchują obszernego monologu Ministra na temat sukcesów. Na rzeczową dyskusję z reguły nie ma miejsca. Przemycenie nawet krótkiej, krytycznej opinii graniczy raczej z cudem, a liczne gremium uczestników – szczególnie dyrektorów, komendantów, pełnomocników i ekspertów – traktuje każdą krytykę jako coś nietaktownego lub wręcz awanturniczego, jako coś, co w każdym bądź razie nie jest w dobrym guście.
Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych nie zgadza się, by dialog społeczny prowadzony był w taki właśnie sposób. Oczekujemy dialogu rzeczywistego, pełnego a przede wszystkim partnerskiego. Zamierzamy wspierać Rząd we wszystkich korzystnych dla naszego środowiska reformach, ale musimy mieć do tego odpowiednie instrumenty i przede wszystkim odpowiednie miejsce. Jesteśmy przekonani, że najlepszym rozwiązaniem w obecnej sytuacji byłaby likwidacja Forum Dialogu Społecznego przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji i utworzenie w to miejsce „Forum Dialogu Społecznego do Spraw Służb Mundurowych przy Radzie Ministrów”, które stałoby się reprezentatywną, branżową instytucją dialogu społecznego, uzupełniającą istniejący system. Realizacji tego celu służyć może powołanie wspólnego, rządowo-związkowego zespołu, który przy wsparciu ekspertów, zająłby się w trybie pilnym przygotowaniem projektu stosownego aktu prawnego oraz opracowaniem kompetencji tej instytucji. W świetle powyższego informujemy, iż do czasu powołania nowej struktury, Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych nie skorzysta z zaproszenia, o którym mowa § 3 ust. 2 zarządzenia 16 MSWiA z dnia 8 kwietnia 2016 r. W sprawach najważniejszych dla naszego środowiska, Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych liczy na bezpośrednie spotkania z właściwymi ministrami, a w sprawach wykraczających poza ich kompetencje – tak jak w przypadku emerytur i rent funkcjonariuszy i żołnierzy – z Panią Premier.