Koronawirus “uderza” w finanse służb. Projekt budżetu na 2021 rok przyjęty przez rząd
Rząd przyjął projekt budżetu na 2021 r. Zaplanowano dochody w wysokości 404,4 mld zł i 486,7 mld zł wydatków, co oznacza, że deficyt może sięgnąć 82,3 mld zł. Nie będzie to jednak najprawdopodobniej, finansowo, najlepszy rok dla służb mundurowych. Projekt ustawy budżetowej na rok 2021 przygotowany został bowiem z uwzględnieniem trwającej pandemii koronawirusa i zakłada, że służby będą musiały zacisnąć pasa.
Jak zapowiadał wcześniej minister finansów Tadeusz Kościński, projekt budżetu na rok 2021 jest kolejnym etapem planu powrotu na ścieżkę wzrostu po światowym lockdownie wywołanym pandemią COVID-19. Zapewniał też, że w budżecie na 2021 znajdą się środki zarówno na działania proinwestycyjne, tak konieczne do dalszego pobudzenia gospodarki, jak i na kontynuację programów społecznych, które również łagodzą negatywne skutki pandemii. Przyjmując budżet rząd założył wzrost PKB w roku 2021 w ujęciu realnym o 4 proc., średnioroczną inflację w wysokości 1,8 proc., wzrost przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń o 2,8 proc. i wzrost konsumpcji prywatnej w ujęciu nominalnym o 6,3 proc.
Wstępny projekt ustawy budżetowej na 2021 r. rząd przyjął pod koniec sierpnia br., po czym dokument przesłano do konsultacji w Radzie Dialogu Społecznego. Stronie społecznej nie udało się wypracować wspólnego stanowiska. Po ostatecznym przyjęciu przez rząd, projekt zostanie przekazany Sejmowi. Ma to nastąpić do końca września.
Co ważne, zgodnie z projektem przyszłorocznego budżetu, który został przekazany do Rady Dialogu Społecznego, zarówno służby podległe MSWiA, jak i służby specjalne – i to bez względu na to, czy patrzymy na pierwotne kwoty zaplanowane na ten rok, czy te zawarte w projekcie nowelizacji tegorocznego budżetu – dysponować będą najprawdopodobniej mniejszymi środkami. Sytuacja ta może oczywiście ulec jeszcze zmianie, zarówno na etapie prac nad samym projektem przyszłorocznego budżetu, jak i po jego uchwaleniu.
Około 200 mln złotych mniej niż w 2020 roku rząd na 2021 rok przewidział dla Policji. Mniej pieniędzy przewidziano też dla Państwowej Straży Pożarnej. Z poziomu tegorocznego budżetu rząd odjął blisko 60 mln złotych. Straż Graniczną także czeka cięcie wydatków. W tym roku pogranicznicy mieli do dyspozycji ponad 1,76 mld złotych (nowelizacja budżetu na 2020 rok zakłada wzrost do ponad 1,8 mld złotych), podczas gdy projekt przyszłorocznej ustawy budżetowej zakłada budżet na poziomie nieznacznie przekraczającym 1,713 mld złotych. Najmniejsza formacja mundurowa podległa MSWiA, czyli Służba Ochrony Państwa, także zanotuje spadek o blisko 10 mln złotych.
Jak wynika z projektu budżetu, polityka zaciskania pasa dotyczyć będzie też służb specjalnych. Największy spadek zanotować ma Agencja Wywiadu, której budżet ma zmaleć o prawie 20 mln złotych. Około 12 mln mniej w porównaniu z rokiem bieżącym otrzymać ma Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Najmniej straci Centralne Biuro Antykorupcyjne, które otrzymać ma ok. dwóch mln mniej.
Jedyną formacją, która może zyskać, jest – jak się wydaje – Służba Więzienna. Rząd w części budżetu przewidzianej na więziennictwo zaplanował bowiem na przyszły rok około 100 mln złotych więcej niż w roku bieżącym. Budżet więziennictwa wynieść ma ponad 3,48 mld złotych w porównaniu z tegorocznym 3,38 mld złotych.
Cięcia w budżetach służb wynikają z recesji związanej z pandemią koronawirusa i niepewnych prognoz gospodarczych. Jak podkreślał niedawno InfoSecurity24.pl, nie oznacza to jednak, że – jeśli sytuacja gospodarcza okaże się bardziej sprzyjająca niż zakłada się dziś – rząd, w toku prac nad ustawą, nie zdecyduje się na podniesienie budżetów służb. Choć może zdarzyć się też tak, że budżet uchwalony zostanie w kształcie zbliżonym do tego zawartego w projekcie, a rząd ewentualnego zwiększenia finansowania służb dokona w specjalnej nowelizacji, podobnie jak w tym roku.
Należy również podkreślić, że projekt budżetu nie uwzględnia ustaw modernizacyjnych dla służb poległych MSWiA i Służby Więziennej. Trwające programy kończą się w tym roku, a założenia kolejnych edycji – choć zapowiadane – póki co nie ujrzały światła dziennego. Jeśli jednak programy modernizacji doczekają się kontynuacji, będą stanowiły spore, dodatkowe źródło finansowania, a co za tym idzie nawet obniżone – w przypadku służb MSWiA –budżety, mogą stać się dla formacji nieco mniej dotkliwe.
Pod koniec sierpnia do konsultacji publicznych skierowany został również projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021. Jak czytamy w jego uzasadnieniu, “w roku 2021, co do zasady, proponuje się nie tworzenie oddzielnego, wynikającego z poszczególnych przepisów branżowych funduszu nagród”. Jeśli przepisy te wejdą w życie, oddzielne fundusze nagród w przyszłym roku nie powstaną w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Celno-Skarbowej, Służbie Więziennej i wojsku. Nie oznacza to wprawdzie wprost, że mundurowi w ogóle nie mogą liczyć na nagrody, jednak te przyznawane będą “w ramach posiadanych (przez formacje – przyp. red.) środków na uposażenia”.
W przyszłym roku nagród może być więc mniej. Wynikać to może przede wszystkim z faktu, że fundusz nagród stanowiły środki dodatkowe, a zgodnie z projektem przyszłorocznej ustawy okołobudżetowej nagrody będą wypłacane w ramach pieniędzy przewidzianych na uposażenia. Mniejsza liczba nagród (lub ich niższy wymiar) będzie więc pochodną tego, ile dysponentom budżetów uda się zaoszczędzić w ramach środków przewidzianych na uposażenia (np. zwolnienia lekarskie czy urlopy wychowawcze). Nagrody mogą także zależeć od liczby wakatów w poszczególnych formacjach, na które co do zasady, każda służba otrzymuje przecież finansowe “pokrycie”.
Zaproponowane zmiany nie oznaczają wprawdzie, że przyznanie nagrody funkcjonariuszowi będzie niemożliwe, jednak biorąc pod uwagę konstrukcję przepisów i źródło finansowania, ich wręczanie może rodzić konieczność znacznie bardziej skrupulatnej niż do tej pory analizy tego, czy daną formację stać na finansowe wyróżnienie. Likwidacja funduszy nagród pokazuje też dość jasno, że rząd szuka oszczędności, a zestawiając to z projektem przyszłorocznego budżetu, w którym budżety niemal wszystkich formacji mundurowych mają zostać zmniejszone, widać że polityka zaciskania budżetowego pasa jest działaniem skoordynowanym. Przepisy projektu ustawy okołobudżetowej zakładają bowiem nie tworzenie funduszu nagród, nie tylko w służbach mundurowych, ale też w innych “jednostkach sektora finansów publicznych”.
“(…) będzie to chudy rok i na pewno jest to odbierane przez środowisko mundurowe z wielkim niezadowoleniem” – tak sytuację finansową Państwowej Straży Pożarnej podsumował niedawno w rozmowie z InfoSecurity24.pl Bartłomiej Mickiewicz, przewodniczący Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ “Solidarność”. Choć słowa te odnosiły się tylko do jednej formacji, to wygląda na to, że stanowić będą również podsumowanie tego, co będzie się działo także w innych służbach.
PAP/DM/MR
