Senat wprowadza zmiany do superustawy. Poprawkom przyjrzą się posłowie.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych, przygotowana przez MSWiA i uchwalona przez Sejm 24 lipca, została dziś jednogłośnie przyjęta na posiedzeniu plenarnym izby wyższej parlamentu. Senackie prace nad ustawą, która – jak podkreślał wielokrotnie zarówno w Sejmie jak i Senacie wiceszef MSWiA Maciej Wąsik – jest “długo oczekiwana przez służby podlegle MSWIA i nie tylko”, zakończyły się 20 dni przed wymaganym przepisami terminem. Teraz – ponieważ Senat zaproponował wprowadzenie poprawek – ustawą zajmie się ponownie Sejm i jak wynika z porządku obrad, stanie się to już jutro. Senatorowie wprowadzili jednak do przygotowanych przez MSWiA przepisów kilka zmian, do których krytycznie odnosił się reprezentujący stronę rządową wiceszef resortu spraw wewnętrznych i administracji Maciej Wąsik. Kluczowe pytanie, jakie zadają sobie dziś mundurowi z Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej (beneficjenci zmian wprowadzonych przez Senat), dotyczy dalszego losu przyjętych dziś regulacji.
W Senacie nad mundurowymi przepisami pracowały dwie komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Najpierw ustawę procedowano oddzielnie, jednak dla ujednolicenia zgłoszonych i przyjętych poprawek oraz w celu rozpatrzenia tych, które pojawiły się na posiedzeniu plenarnym, komisje zebrały się po raz trzeci na wspólnym posiedzeniu.
Senatorowie rozpatrywali głównie poprawki zgłoszone przez Biuro Legislacyjne Senatu. Miały one charakter legislacyjno-redaktorski i – poza kilkoma wyjątkami – nie budziły sprzeciwu strony rządowej. Najważniejsze zaproponowane przez senackich legislatorów i przyjęte zmiany dotyczą m.in. wyżywienia w naturze dla tzw. policjantów miejscowych. Jak tłumaczyła podczas posiedzenia komisji przedstawicielka Biura Legislacyjnego Senatu, zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą policjanci, strażnicy graniczni i strażacy biorący udział w akcjach ochrony porządku publicznego, ratowniczych czy usuwania skutków klęsk żywiołowych mają prawo do wyżywienia w naturze. Wyżywienie takie przysługuje strażakom po 6 godzinach akcji, zaś policjantom po 8 godzinom akcji, ale policjanci, którzy borą udział w takich samych działaniach w miejscu pełnienia służby prawo do wyżywienia otrzymują po 10 godzinach, a w dodatku służba ta musi być połączona ze znacznym wysiłkiem fizycznym. Zdaniem senackim prawników pojęcie to jest pojęciem niedookreślonym, a zapis może mieć charakter dyskryminujący.
W ustawie uchwalonej przez Senat znalazły się także poprawki senatora Wiktora Durlaka, który przedstawiał rozwiązania uzgodnione z rządem. Chodziło m.in. o niekorzystne dla byłych policjantów i strażaków przepisy dotyczące zaliczania do okresu zatrudnienia czasu jaki spędzili oni w służbie. Zaproponowane rozwiązania zmieniają regulacje zawarte w dwóch ustawach pragmatycznych – o Policji oraz o Państwowej Straży Pożarnej. Dziś byłym policjantom i strażakom po odejściu ze służby, przy zawieraniu umowy o nową pracę, do okresu zatrudnienia nie jest zaliczany okres służby – jeżeli podjęli pracę po upływie roku od zwolnienia z niej. Zgłoszone przez senatora Durlaka poprawki eliminują z ustaw kryterium roku, tak więc okres służby liczył się będzie do stażu pracy podjętej po odejściu z formacji, bez względu na moment jej podjęcia.
Druga zgłoszona przez senatora Durlaka poprawka dotyczy podwyższenia maksymalnej kwoty zwrotu kosztów ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszowi policji. Zgodnie z zaproponowanym brzmieniem przepisu, funkcjonariusz otrzymałby zwrot kosztów ochrony prawnej w wysokości faktycznie poniesionych kosztów, ale nie wyższej niż czterokrotność przeciętnego uposażenia funkcjonariuszy policji.
Trzecia zmiana miała charakter doprecyzowujący i dotyczyła dodatku funkcyjnego w Państwowej Straży Pożarnej. Ponieważ będzie on wprowadzony – wzorem innych formacji podległych MSWiA – także do PSP, trzeba było – jak tłumaczył przedstawiciel MSWiA – zastosować regulacje występujące w innych formacjach, mówiące o tym, że osoba pobierająca dodatek funkcyjny nie korzysta z możliwości wypłaty ekwiwalentu za nadgodziny.
SW i SCS górą
Ostatniego dnia prac nad ustawą, do przepisów wprowadzono też poprawki, o które postulowali związkowcy z Służby Celno-Skarbowej oraz NSZZ Funkcjonariuszy i Pracownikow Więziennictwa. Zmiany zyskały wymagane poparcie i w nocnym głosowaniu zostały włączone do przepisów ustawy.
Mundurowym Służby Celno-Skarbowej chodziło o wpisanie do katalogu formacji objętych dodatkiem motywacyjnym. Przyjęte poprawki zakładają też zmiany w sposobie wyliczania wysługi lat oraz dodają SCS do grupy formacji, których dotyczyć będą nowe przepisy o ochronie prawnej. Postulat dopisania SCS do ustawy pojawiał się zarówno podczas prac w Sejmie jak i w Senacie, jednak ostatecznie do katalogu beneficjentów ustawy celników wpisano dopiero na posiedzeniu połączonych senackich komisji. Dopisaniu SCS do ustawy o wsparciu służb mundurowych przeciwny był wiceszef MSWiA Maciej Wąsik reprezentujący stronę rządową. Jak tłumaczył konstrukcja samofinansowania się dodatku jest pewnym eksperymentem i resort chce sprawdzić najpierw jak ten mechanizm będzie działał, zanim rozszerzy go na inne formacje. Wąsik podczas prac senackich komisji po raz kolejny przypominał też, że resort finansów za późno chciał dołączyć do procesu legislacyjnego, a przepisy ustawy nie obejmują także służb specjalnych i wojska. “Będę pierwszą osobą która upomni się o Służbę Celno-Skarbową i pozostałe służby, jeśli tylko model zaproponowany w ustawie się sprawdzi” – mówił minister Wąsik.
W ustawie znalazły się też dodatkowe regulacje, o których wprowadzenie postulował przedstawiciel NSZZ Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa Czesław Tuła. Chodziło o uwzględnienie w procedowanej ustawie zmian dotyczących ustawy o Służbie Więziennej w zakresie zasad zaliczania do dodatku za wysługę lat, okresów służby i pracy na zasadach analogicznych, jak w służbach mundurowych podległych MSWiA. Ostatecznie poprawka zgłoszona przez grupę senatorów zyskała poparcie komisji, a Senat podczas głosowania przyjął ustawę wraz z tą zmianą.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw, to jeden z flagowych projektów obecnego kierownictwa MSWiA na czele z Mariuszem Kamińskim i Maciejem Wąsikiem. Jednym z podstawowych elementów jakie znalazły się z przyjętych przepisach są dodatki motywacyjne. Twórcy nowych rozwiązań zakładają, że proponowane po 25 i 28,5 latach służby dodatki (odpowiednio w wysokości 1500 zł i 2500 zł) zatrzymają w służbie najbardziej doświadczonych funkcjonariuszy. Ale procedowana w niemal ekspresowym tempie superustawa zawiera także szereg innych zmian. W tym m.in. przepisy mówiące o tym, że funkcjonariuszowi będzie przysługiwać zwrot kosztów poniesionych na ochronę prawną, jeżeli postępowanie karne prowadzone w związku z wykonywaniem przez niego czynności służbowych zakończy się wyrokiem uniewinniającym lub zostanie umorzone. Ustawa reguluje też kwestię ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy – za wiek, staż i trudne warunki służby, a także proponuje wprowadzenie nowych zasad i procedur przeprowadzania postępowań dyscyplinarnych w Policji, Straży Granicznej i Służby Ochrony Państwa. Ujednolica też przepisy dotyczące wyżywienia formacji mundurowych. Szczegółowo określa także warunki otrzymywania tzw. wyżywienia w naturze oraz wprowadza możliwość przyznawania świadczenia pieniężnego zamiast wyżywienia w naturze. Zmian doczekali się też strażacy ochotnicy. Nowe regulacje znacząco obniżają bowiem koszty dopuszczenia do akcji ratowniczych używanych strażackich samochodów sprowadzanych z zagranicy. Pojazdy te nie będą poddane już obowiązkowi uzyskania świadectwa dopuszczenia, lecz opinii technicznej, jako mniej sformalizowanej procedurze potwierdzenia spełnienia przez pojazd wymagań dla pojazdów używanych do celów specjalnych, a konkretnie do celów ochrony przeciwpożarowej
Chwilowe zwycięstwo?
Senackie tempo prac sprzyja mundurowym. Po ekspresowym procedowaniu ustawy w Sejmie, senatorowie w niespełna 3 tygodnie przyjęli ustawę wraz zaproponowanymi poprawkami. Warto przypomnieć, że czas ten mógł być nawet o blisko tydzień krótszy, jednak z uwagi na przypadki zarażenia koronawirusem kilku senatorów ubiegłotygodniowe posiedzenie przesunięto o tydzień. Teraz przepisy trafią z powrotem do Sejmu by posłowie mogli przyjrzeć się senackim poprawkom. I o ile los większości z nich jest raczej łatwy do przewidzenia – głównie dlatego, że zostały przyjęte z aprobatą przedstawiciela rządu – o tyle te dotyczące SCS oraz SW mogą już nie zostać potraktowane przez posłów tak łaskawie. Rozszerzeniu o Służbę Celno-Skarbową katalogu służb mundurowych, będących beneficjentami tej ustawy, sprzeciwiał się dość otwarcie minister Maciej Wąsik. Podobne stanowisko zajął, gdy omawiano poprawkę dotyczącą Służby Więziennej. Wydaje się więc, że jeśli stanowisko rządu nie ulegnie zmianie, sejmowa większość może odrzucić te propozycje zmian w przepisach, a ustawa o wsparciu służb mundurowych nie obejmie SCS i nie zmieni sposobu wyliczania wysługi lat w SW.
Bez względu na ostateczny kształt przepisów, wszystko wskazuje jednak na to, że ustawa może zostać ostatecznie przyjęta przez Sejm już jutro. Jeśli tak się stanie, zapewne niebawem nowe przepisy trafią na prezydenckie biurko, a prognozowany przez MSWiA październikowy termin wejścia w życie nowych rozwiązań jest zupełnie niezagrożony.
