Prezydent RP podpisał ustawę likwidującą Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej
Prezydent Andrzej Duda podpisał 18 czerwca br. nowelizację ustawy o Służbie Więziennej, przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Kluczowym elementem nowelizacji jest likwidacja Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej (IWSW).
Likwidacja IWSW to realizacja zapowiadanych przez nas zmian w więziennictwie. To kolejny krok przywracający normalność w SW, modernizacji służby w duchu przejrzystości, profesjonalizacji i odpowiedzialności – oceniła wiceministra sprawiedliwości Maria Ejchart.
Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej, określany jako wewnętrzna „policja” Służby Więziennej, został powołany przez poprzednie kierownictwo Resortu Sprawiedliwości w lipcu 2022 r. (działalność rozpoczął w grudniu). Jego zadaniem było rozpoznawanie, wykrywanie i zapobieganie przestępstwom, a także uzyskiwanie i utrwalanie dowodów.
Zakres jego działania obejmował przestępstwa popełniane przez osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej wykonujących czynności służbowe, a także osoby z zewnątrz, których czyny przestępcze były bezpośrednio związane z przestępstwami tych grup.
Inspektorat jak „specsłużba”
Inspektorat, który skrajne emocje budził od momentu powołania go do życia, funkcjonował pod bezpośrednim nadzorem ówczesnego Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro i dysponował rozległymi kompetencjami operacyjno-rozpoznawczymi. Obejmowały one m.in. prowadzenie kontroli operacyjnych, zakupów kontrolowanych oraz uzyskiwanie i przetwarzanie danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych bez zgody oraz wiedzy osób, których dotyczyły.
Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej był fragmentem projektu państwa autorytarnego, państwa inwigilującego obywateli, inwigilującego swoich własnych funkcjonariuszy. Był wyrazem braku zaufania do funkcjonariuszy, patologią w służbie więziennej. Został powołany bez potrzeby, był nieskuteczny i ogromnie kosztowny – podkreśliła wiceministra Maria Ejchart, odpowiedzialna w resorcie za Służbę Więzienną.
Koszty niewspółmierne do efektów
Obecne kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości, po analizie ponad rocznego funkcjonowania IWSW, uznało, że koszty związane z powołaniem i działaniem tej jednostki są niewspółmierne do osiąganych efektów pracy.
Dane przedstawione przez resort potwierdzają te wnioski. W 2023 r. funkcjonariusze Inspektoratu brali udział w zatrzymaniu jedynie 9 osób. Czynności administracyjno-porządkowe na terenie jednostek Służby Więziennej wykonywali 257 razy, a wsparcia innym organom udzielili dziesięciokrotnie.
Jednocześnie koszty funkcjonowania Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej (w zakresie wydatków jawnych) wyniosły 9,88 mln zł w 2023 r., a w roku 2024 szacuje się je na 13,86 mln zł. Koszty utrzymania wydziałów zamiejscowych to 866,9 tys. zł w 2023 r. oraz 48,1 tys. zł do końca 2024 roku. Przy takim budżecie od początku działalności Inspektoratu wszczęto jedynie 37 spraw operacyjnych o różnym stopniu złożoności.
Na podstawie zebranych danych i analizy, które wykazały rażąco nieproporcjonalne koszty do efektów działalności IWSW, Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało i przedłożyło projekt ustawy o jego likwidacji.
Zmiany przewidziane w nowelizacji dotyczą przede wszystkim:
- Zniesienie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej wraz z jego wydziałami zamiejscowymi.
- Przekazanie zadań Inspektoratu – tak jak przed jego powołaniem – innym służbom zajmującym się zwalczaniem przestępczości, w szczególności Policji.
- Przejęcie funkcjonariuszy i pracowników cywilnych zatrudnionych w IWSW przez jednostki organizacyjne Służby Więziennej
